Η Ικαρία στην Επανάσταση της Σάμου

Σάμος

Στις 5.8.1912 ο Μυριανθόπουλος γράφει προς το Δραγούμη “η επιτυχία θα χρησιμεύσει σαν προανάκρουσμα για Σάμο, Χίο και λοιπάς νήσους που εσείς θα κρίνετε”. Πραγματικά ήτο η ώρα για τα άλλα νησιά. Ο υποπρόξενος στη Σάμο τηλεγραφεί στις 18.8.1912 στο υπουργείο Εξωτερικών ότι “η ευκολία μεθ’ ης οι Ικάριοι απηλλάγησαν των Τούρκων, εξήψε την φιλοτιμίαν των Σαμίων, οίτινες αισχυνόμενοι δια την μέχρι τούδε αδρανείαν των, προθύμως θα συνέπραττον μετά των Κρητών εάν επραγματοποιείτο ο σκοπός των”. Και στην Ικαρία βρίσκεται ο αξιωματικός του Ναυτικού Αράπης για την απελευθέρωση των Ψαρών, μόλις το επιτρέψει η Ελληνική Κυβέρνηση. Και το Κλεοπάτρα στις 5.9.1912 με όπλα, σφαίρες και στρατιώτες είναι έτοιμο με προρισμό τα Ψαρά. Αλλά την ίδια ημέρα φθάνει ο Θ. Σοφούλης στην Ικαρία μαζί με τον Κρητικό Γύπαρη, Καρασεβδά και Καούδη, Μακεδονομάχους, συνολικά 38 άνδρες για επανάσταση στη Σάμο. Ο υποπρόξενος στη Σάμο τηλεγραφεί στην ελληνική πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη στις 6.9.1912 ότι ο Σοφούλης βρίσκεται στην Ικαρία με τον Καρασεβδά και έρχονται στη Σάμο. Και το Κλεοπάτρα αντί για τα Ψαρά, με 258 όπλα, 30.000 σφαίρες, με 26 Ικαριώτες όπως το Λομβαρδά,Βητσαρά και άλλους, ξεκινά με σβηστά τα φώτα τη νύχτα για την αποφυγή ιταλικών πλοίων και φθάνει στο Μαραθόκαμπο της Σάμου όπου με τον Σοφούλη αποβιβάζονται συνολικά 77 άνδρες στις 7.9.1912. Ο υπουργός των Εξωτερικών Α. Κορομηλάς ερωτά αν ο Σοφούλης είναι έτοιμος να  αρχίσει εχθροπραξίες και προς τις προστάτιδες δυνάμεις Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία της Σάμου και ζητά να εμποδίσουν την απόβαση τουρκικού στρατού στη Σάμο. Ο Σοφούλης αρχίζει τις εχθροπραξίες στις 10.9.1912 και οι μάχες μαίνονται προς τις μεγαλύτερες τουρκικές δυνάμεις μέχρι τέλος. Στις 15.9.1912 ο Κουκουδέας με το Κλεοπάτρα μεταφέρει και παραδίδει από την Ικαρία στην Επιτροπή του Λαού του Τμήματος Καρλοβασίου 81 όπλα γκρα, 64 κιβώτια σφαίρες γκρα και 5 κιβώτια σφαίρες Μάνλιχερ. Αλλά στις 18.9.1912 οι Σαμιώτες μένουν πάλι χωρίς εφόδια από τις μάχες, ενώ την ίδια μέρα ο Κορομηλάς με υπόμνημα του προς τις δυνάμεις, ζητά να φύγουν οι Τούρκοι από τη Σάμο που βρίσκονται εκεί κατά παράβαση των συνθηκών. Από τις 17.9.1912 Σαμιώτες έρχονται στην Ικαρία και ζητούν σφαίρες και τους στέλνονται 1000 με το Κλεοπάτρα το οποίο μεταφέρει και Σαμιώτες τραυματίες από τις σκληρές μάχες στην Ικαρία και τη Σύρο. Προτείνεται ανακωχή στις συγκρούσεις η οποία γίνεται δεκτή και αναγνωρίζονται και οι Σαμιώτες επίσημα σαν επαναστάτες και διεθνώς. Αγγλικά και Γαλλικά πολεμικά βρίσκονται συνέχεια στη Σάμο όπως το Ντρουί και το Μήδεια. Οι Γάλλοι εμποδίζουν τα ιταλικά πλοία να επέμβουν και αποβιβάζουν άγημα στο Βαθύ. Το υπουργείο φοβάται γαλλική κατοχή και καθοδηγεί ανάλογα τον πρόξενο στη Σάμο προς το εθνικό συμφέρον, δηλαδή να αποφύγουν να ζητήσουν γαλλική προστασία αλλά να φύγουν οι Τούρκοι που είναι πρόσχημα των Ιταλών για επέμβαση. Για αυτό το μυστικό σχέδιο από 10.8.1912 ετοιμασίας και αποστολής Κρητικών στη Σάμο ματαιώνεται, όταν μαθεύτηκε ότι γαλλικό τάγμα ξεκινά από την Τουλώνα στο Αιγαίο. Ο Κορομηλάς στις 20.9.1912 τηλεγραφεί στον υποπρόξενο Στεφανάτο, εάν ο Σοφούλης δεν είναι έτοιμος να επαναλάβει τις συγκρούσεις, να ζητήσει παράταση της ανακωχής, μέχρι να του αποσταλούν επικουρίες και εφόδια. Μετά την αποστολή τους, ο Σοφούλης θα δώσει την κρίσιμη και αποφασιστική μάχη του Μουλά – Μπραϊμ, στην οποία πολέμησαν και οι Ικαριώτες με τον Μακεδονομάχο Καούδη, μάχη που έκρινε οριστικά την ανεξαρτησία της Σάμου, από την οποία φύγανε οι Τούρκοι για πάντα στις 24.9.1912 και οι δυνάμεις δεχτήκανε τα αιτήματα των Σαμίων. Ο Θ. Σοφούλης με περηφάνεια τηλεγραφεί στο Ι. Δραγούμη στις 13.10.1912 ότι δεν υπάρχει σκιά τουρκικής κατοχής στη Σάμο και ο ηγεμών Γ. Δέγλερης είναι μουσαφίρης. Το υπουργείο συστήνει στο Σοφούλη όχι ένωση, αλλά αυτονομία και στη Σάμο μέχρι να κριθεί ο πόλεμος, αλλά όταν έκλεινε η πλάστιγγα με τις νίκες μας προς την Ελλάδα, με πανηγυρικό ψήφισμα στις 11.11.1912 η Βουλή των Σαμίων ψήφισε την Ένωση της Σάμου με την Ελλάδα

αντιγραφή κειμένου από: η Ικαρία μέσα από τα Πρακτικά

έκδοση Πανικαριακή Αδελφότητα Αθηνών