Κυριακή 9 Μαρτίου 2014

Αρχαιοπίνη Ονόματα φυτών στο γλωσσικό ιδίωμα της Ικαρίας

Του Δημητρίου Κρεκούκια Δ/ντη του Κέντρου Συντάξεως του 
Ιστορικού Λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών
(αντιγραφή κειμένου από: Η Ικαρία μέσα από τα πρακτικά 
 ΣΤ΄ Διεθνούς Συμποσίου του Αιγαίου 
Έκδοση Πανικαριακής Αδελφότητας Αθηνών) 
Πηγές φωτογραφιών https://www.flickr.com/ikaria.flower

Οι κάτοικοι της Ικαρίας, όπως και πολλοί άλλοι νησιώτες, απομονωμένοι από τους άλλους ανθρώπους της Ελληνικής γης, ήταν φυσικό να κρατήσουν αλώβητα όχι μόνο τα παλιά τους ήθη, έθιμα, δοξασίες, τρόπο ζωής, αλλά και ένα μεγάλο πλήθος από λέξεις και φράσεις παλαιές, που οι ρίζες τους φτάνουν και σχεδόν ανταμώνουν τις ρίζες της φυλής μας. 
Οι επιδρομές των πολυωνύμων βαρβάρων λαών, καθώς και οι μακροχρόνιες κατοχές του νησιού, στάθηκαν αδύναμες να αλλοιώσουν αισθητά το παλιό Ικαριώτικο γλωσσικό ιδίωμα. Παρακάτω θα αναφερθούμε ονομαστικά και φωτογραφικά σε λέξεις αρχαίες ή αρχαιοπινείς που αναφέρονται στον φυτικό κόσμο της νήσου Ικαρίας και στην πορεία αναλυτικά για τις ιδιότητες τους ξεχωριστά.
  • Ο Αγέλαμος και Αέλαμος: Το φυτό αγριόβρωμη
  • Η Αγρούστη : Η Αγριάδα
  • Ο Άνγκαθος: Το Γαϊδουράγκαθο
  • Η Αθρύμπη: Το αρωματικό φυτό Θρούμπη
  • Η Ακισσαρέ και Ακισαριά:  Ο αρχαίος Κίσθος ή Λαδανιά
  • Η Ακόνυζα και Ακονυζέ: Η Κόνυζα
  • Η Αλισφακιά και Μελισπακιά: Η Φασκομηλιά ή το Ελελίσφακον
  • Η Αλωϊνα: Το βότανο Ανωνίδα
  • Ο Άνδραχλος: Το δασικό δέντρο Κόμαρος (η αγριοκουμαριά)
  • Ο Άριος: Το δασικό δέντρο Δρυς (βελανιδιά)
  • Ο Άρτηκας: Το φυτό Νάρθηξ
  • Ο Ασπάλαθρας και Ασπόφιλας: Το φυτό Ασπάλαθος
  • Η Ασταρακιά και Αστοιβή: Ο θάμνος ή μικρό δέντρο Στύραξ
  • Η Αφρωνιά και Βρωνιά: Έτσι λέγεται στο Περδίκι και στον Κάμπο της Ικαρίας η Βρυωνιά
  • Ο Αχινόποδας: Ο αγκαθερός θάμνος Εχινόπους
  • Η Αχλάδα: Η Αγριαπιδιά
  • Η Αψιθκιά: Ο Άψινθος
  • Το Βρήχο: Η Φτέρη
  • Η Ερνιά και Ερινέ: Η Αγριοσυκιά που φυτρώνει στα πιο απίθανα σημεία
  • Το Θιλύκι: Είναι ο Λιόπρινας δηλαδή Ελαιόπρινος που τον συναντάμε στο Καρκινάγρι, ένα θαμνόδεντρο με φύλλα στο σχήμα και το χρώμα της Ελιάς
  • Η Καυκαλίδα: Το μοσχολάχανο
  • Ο Κέχρος: Το καλαμπόκι
  • Το Κολοκάσι
  • Το Κρίταμα: Το φυτό Κλήθμον
  • Η Κύπερη και το Λάπαθο: Δύο φυτά που κράτησαν τον αρχαϊσμό τους
  • Οι Μανίτες: Τα Μανιτάρια
  • Η Μανδραούρα: Ο αρσενικός ή θηλυκός Μανδραγόρας
  • Το Μελάθι: Το Μελάνθιον που από τον σπόρο του βγαίνει το κίμινο
  • Η Μερσινέ: Το φυτό Μυρσίνη ή Μυρτιά
  • Ο Σάψυχος: Η Μαντζουράνα
  • Η Σιρίδα: Το άγριο Ραδίκι
  • Το Σκλήθρο: Το δασικό δέντρο Κλήθρα ή Κλήθρη
  • Ο Σμήρος: Έτσι λέγεται στην Ικαρία το Σμηρίγδι
  • Ο Σπλόνος: Το φυτό Πλόμος ή Φλόμος ή Φλόνος
  • Η Συκαμινέ: Είναι η παλιά Συκάμινος
  • Η Τσικουρίδα και Τσικουρίδι: Το πικροράδικο που γίνεται στην ακροθαλασσιά
  • Ο Τσόχος: Ο Ζωχός
  • Η Φίδα: Είναι ο Κέδρος χωρίς αγκάθια που τον συναντάμε κοντά στην θάλασσα η παλαιά αρκευθίς
Αγέλαμος

Αγρούστη

Άνγκαθος

Αθρύμπη

Ακισσαρέ

Ακόνυζα

Αλισφακιά

 Αλωϊνα

 Άνδραχλος

Άριος

Άρτηκας

Ασπάλαθρας

Ασταρακιά

Αφρωνιά

Αχινόποδας

Αχλάδα

Αψιθκιά

Βρήχο

Ερνιά

Θιλύκι

Καυκαλίδα

Κέχρος

Κολοκάσι

Κρίταμα

Κύπερη

Λάπαθο

Μανίτες

Μανδραούρα

Μελάθι

Μερσινέ

Σάψυχος

Σιρίδα

Σκλήθρο

Σμήρος

Σπλόνος

Συκαμινέ

Τσικουρίδα

Τσόχος

Φίδα


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου