Τα παλιά ελαιοτριβεία

Λίχνισμα ελιάς

Καθαρισμός της ελιάς:

Οι ελιές με οποιονδήποτε τρόπο έχουν μαζευτεί περιέχουν φύλλα, ξένα σώματα, χώματα, πέτρες, ξύλα, κ.ά. γι αυτό μεταφέρονται μπρος σε μία μηχανή ή εγκατάσταση ύστερα εισάγονται σ’ αυτή και με την χρήση πιεσμένου αέρα γίνεται η αποφύλλωση και η αφαίρεση κάθε ελαφρού αντικειμένου αναμειγμένου με τον καρπό. Τα παλιά τα χρόνια το καθάρισμα των ελιών γινότανε με το λίχνισμα, πετώντας με ένα ξύλινο φτυάρι τον καρπό ενάντια στον αέρα σε απόσταση 4-5 μέτρων. Έτσι τα πιο ελαφρά αντικείμενα (φύλλα, σκόνες, ξύλα) δεν έφταναν στον σωρό που σχηματιζόταν ενώ ένας βοηθός καθάριζε τον σωρό από τα βαριά ξένα σώματα που έφταναν.

Άλεσμα ελιάς στον Κουντουμά

Πλύσιμο της ελιάς:

Το πλύσιμο του ελαιοκάρπου γίνεται σε πλυντήρια που αποτελούν μέρος του μηχανολογικού εξοπλισμού του ελαιοτριβείου. Σ’ αυτά ο καρπός υποβάλλεται σε πλύση κάτω από την δύναμη του τρεχούμενου νερού το οποίο αναδεύει τις ελιές στέλνοντας τα βαριά σώματα στον πάτο της δεξαμενής και τα ελαφρά στην επιφάνεια απ’ όπου αποβάλλονται.

Άλεσμα:

Ο θρυμματισμός του καρπού γινότανε με πέτρινους μύλους αποτελούμενους από

Πέτρινος μύλος

μια μεγάλη οριζόντια κυκλική γρανιτένια πέτρα πάνω στην οποία κινούνταν κυκλικά δύο ή τρεις όρθιες μυλόπετρες οι οποίες πατούσαν κι έτριβαν τις ελιές που ρίχνονταν πρώτα με τα χέρια και αργότερα μηχανικά. Η τεχνολογία αυτή ανακαλύφτηκε από τους Έλληνες κατά την ελληνιστική περίοδο κι έφτασε μέσω των Ρωμαίων και των βυζαντινών στην σύγχρονη εποχή. Οι Λατίνοι ονόμαζαν τον μύλο αυτό trapetum και πέρασε στην ελληνική σαν τροπήιο η ελαιοτρόπιον. Την κινητήρια ενέργεια την έδιναν για αιώνες τα ζώα και μόνο από τα τέλη του 19ου αιώνα άρχισαν να χρησιμοποιούνται οι μηχανές. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας τα ζωοκίνητα ελαιουργεία λειτουργούσαν μέχρι την δεκαετία του 1950. Οι αρχαίοι, πριν την ανακάλυψη του μύλου για το άλεσμα της ελιάς, χρησιμοποιούσαν διάφορες τεχνικές μεταξύ των οποίων και το λιώσιμο πατώντας τις ελιές  με ξυλοπάπουτσα και χειροκίνητους μύλους διαφόρων μορφών οι οποίοι ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης συνέχισαν να χρησιμοποιούνται από ένα μέρος των αγροτών.

Επίσκεψη στα παλιά ελαιοτριβεία

του Κουντουμά
(Τρικολόρου)

(Αννούκας)

 (Λεφεδίνας)